Waarom familie en onvoorwaardelijke liefde alles kunnen overwinnen zie je in Fiddler On The Roof met Thomas Acda. Een voorbeschouwing. 

’Ik snap niet wat er gaande is, het is één grote waas’, zingt Tevye, als hij zijn jongste, liefste dochter vaarwel moet zeggen. Dit najaar worden deze woorden gezonden door acteur Thomas Acda, die in de huid kruipt van hoofdpersoon Tevye voor de Nederlandse uitvoering van de musical Fiddler On The Roof.

Het is één van de beroemdste en meest geprezen musicals, voor het eerst opgevoerd op Broadway in 1964. Fiddler On The Roof is een musical over familie, tradities en hoe we omgaan met veranderingen. Het vertelt het verhaal van de arme melkman Tevye, vader van vijf dochters, die het hoofd boven water probeert te houden in Anatevka, een Joodse gemeenschap in het koude Rusland aan het begin van de twintigste eeuw. Eén voor één breken zijn dochters met de tradities waarmee Tevye ze heeft groot gebracht, om vervolgens hun eigen pad te kiezen. Op de achtergrond speelt ook de vervolging van de Joden, waardoor de families hun huis en haard nooit veilig zijn.

Tevye is een troste vader, die wordt geconfronteerd met dochters die willen trouwen uit liefde in plaats van uithuwelijking, wat toen gebruikelijk was. Hij gaat erin mee, ook hij begrijpt dat tijden veranderen, en is zelfs nieuwsgierig naar wat verliefd zijn dan eigenlijk is; zijn hij en zijn vrouw dat eigenlijk wel geweest? Maar het doet hem ook pijn, want met het wegvallen van hun gezamenlijke idealen en tradities valt zijn geliefde, hechte gezin uit elkaar. Hoe ver moet hij het laten komen?

Het lijkt ver weg en uit een ander tijdperk, dit verhaal. Maar het thema is juist tijdloos, en misschien wel actueler en dichterbij dan ooit. Elke generatie creëert zijn eigen inzichten, ideeën, dromen en manier van leven. Wij, millenials, denken heel anders over vrijheid en geluk dan onze ouders. We vinden op andere manieren liefde, zoeken een ander soort voldoening in ons werk en dagelijks leven. Zo creëren we zelf nieuwe waarden, en hopen op onze beurt weer dat onze eigen kinderen die zullen koesteren.

En kijk naar migranten of vluchtelingen en hun kinderen. Ze zijn door oorlog, onderdrukking of armoede gedwongen hun vaderland te ontvluchten. Maar ze nemen de waarden en tradities, waarmee ze generaties lang zijn groot gebracht, met zich mee. Ze kunnen niet anders. Toch vragen wij ze om zich meteen aan te passen. We verwachten van ze dat ze familietradities opgeven, juist wanneer ze die het hardst nodig hebben. Want, zo zie je ook in Fiddler On The Roof, tradities bieden dat extra beetje houvast als het leven even een stukje moeilijker is. Het geeft ze kracht en hoop.

Poeh, zware kost, die musical, zul je denken. Maar niets is minder waar. Het is een bruisend stuk met geestige, prachtig geschreven liedjes en dialogen; geheel in stijl van de Joodse traditie om met een lach en een traan over het leven te filosoferen. Tevye is een joviale man, altijd in voor borrel en hij steelt de show met zijn komische sketches en het dorp Anatevka zit bomvol andere boeiende personages.

Dankzij Thomas Acda en de hele cast waan je jezelf even in het hoofd van de ander, iets wat alle goeie fictie met je doet. In dat van je ouders, bijvoorbeeld, die misschien wel verwachtingen hebben over jouw carrière of met wat voor soort iemand je thuiskomt. Of dat van je broers of zussen, die keuzes maken die indruisen tegen jouw gevoel. Of die buitenlandse collega of buurman die er opvattingen op nahoudt die jij niet weet te plaatsen. Fiddler On The Roof zet je daarmee aan het denken over je eigen waarden en identiteit, en zorgt dat je misschien minder snel zal oordelen over die van een ander.

Wie na afloop de zaal uitkomt zal dankzij Thomas Acda en Fiddler On The Roof willen proosten op de veerkracht van de mens, die zichzelf altijd overwint, en op de kracht van onvoorwaardelijke liefde, die uiteindelijk alles overwint.

Fiddler On The Roof draait vanaf 27 oktober 2017 in het DeLaMar Theater in Amsterdam en reist daarna langs acht grote theaters in Nederland.